مشخصات جامعه ای که به دنبال توسعه یافتگی است...

جوامع توسعه یافته دارای یکسری ویژگی هایی هستند که در کشورهای درحال توسعه وجود ندارد و برای این که کشورها گام در مسیر توسعه بگذارند نیاز به تغییر و تحول دارند. در همین راستا کشورهایی که به دنبال طی مسیر توسعه هستند, مشخصه هایی دارند که نشان دهنده عزم واقعی آن ها برای توسعه می باشد و با رعایت آن ها مسیر توسعه یافتگی را به سلامت و هزینه کمتری طی نموده و شهروندان آن در زمان کمتری به سطح مطلوبی از رفاه خواهند رسید. به همین منظور تعدادی از مهم ترین شاخص توسعه یافتگی در ذیل مطرح می گردد.

1. توجه به نخبگان اصلح: توجه به همه نخبگان این نتیجه را در پی دارد که برای هر مشکل فقط یک راه حل مشخصی وجود ندارد، بلکه راه حل های مختلف ارائه و بررسی می شود. عدم توجه به آن، این امر در ذهن مجسم می شود که سروهای بلند چندان حق حیات ندارند.

2. توجه به تفکر آزاد: توجه به تفکر آزاد زمینه را برای گفتگوی بین سلایق مختلف، فراهم می کند. تفکر آزاد موجب شکل گیری اندیشه های مختلف در جامعه می شود، بی توجهی به این امر، فضای جامعه را هرچه بیشتر به سمت خودمحوری و فرد محوری سوق می دهد، نتیجه آن یکسان سازی تفکر در جامعه است. عدم آزادی یعنی, روشنفکر و کسانی که دارای ایده و نظری هستند هیچ گزینه ای ندارند و تنها باید یا هماهنگ باشند و یا محکوم می شوند.

3. تفکر به جای تخیل: افراد جامعه به جای این که راجع به مشکلات ساعت ها تخیل داشته باشند، تفکر کنند تا برای مشکلاتی که در سطوح مختلف وجود دارد راه حل مناسب پیشنهاد دهند. تخیل یعنی همیشه چشم به راه باشیم تا چیزی یا کسی بیاد و در یک آن همه مسائل را حل کند. ولی تفکر یعنی قبول کنیم برای حل مشکلات زمان زیادی نیاز است و همه باید از خودمان شروع کنیم.

4. توجه به بحث آموزش: اگر بپذیریم، توسعه از تک تک افراد آغاز می شود، نیاز است تا همه آن ها در یک نظام آموزشی به روز و کارآمد به درک مشترکی از توسعه برسند، چرا که درک مشترک شرایط را برای پیشبرد آن تسهیل می کند. آموزش سطح آگاهی افراد را ارتقاء می بخشد، با آموزش ذهنیت منفی افراد قابل تغییر است و می توان انگیزه افراد را برای تحمل سختی های مسیر توسعه افزایش داد (دانش و آگاهی افراد جامعه افزایش می یابد). با آموزش زمینه برای تربیت نیروی متخصص فراهم می شود (تبدیل نیروی انسانی به سرمایه انسانی...).

5. مشخص بودن اولویت ها: اولویت بندی یعنی مشخص نمودن ظرفیت و هدف اصلی در بخش های مختلف است. مثلا در اقتصاد؛ در بخش صنعت با توجه به ظرفیت مناطق کدام مورد اولویت دارد، در بخش کشاورزی کدام عامل، در بخش خدمات چه چیز و ... . این موارد باید در دسترس عموم قرار بگیرد و به سادگی قابل فهم باشد. در بخش اجتماعی چه چیز در اولویت است تا زمینه برای توسعه اجتماعی پایدار فراهم شود. همچنین در بخش های فرهنگی، نهادی و مدیریتی و ... .

6. داشتن الگوی مناسب: الگوی مناسب کمک می کند در مقطعی که دچار مشکل شدیم با رجوع به آن بتوانیم حل مشکل کنیم و از راه حل های آن بهره ببریم و از اشتباهات دوری کنیم. الگوی مناسب مسیر رسیدن به هدف را کاهش می دهد.

7. داشتن برنامه ریزی: یک برنامه ای 20 تا 30 صفحه ای که همه بتوانند آن را مطالعه کنند و به صورت کلی در آن چشم انداز مشخص باشد، نه صرفا بگوییم در فلان زمان در آن جایگاه به خصوص باشیم و به آن دست پیدا نمائیم، بلکه بر مبنای یک نظریه مناسب فرآیند راهبرد برای نیل به هدف مشخص گردد. از تکثر در برنامه ریزی پرهیز شود، ولی از تکثر گرایی در ارائه برنامه ها جهت توجه به همه کنشگران استقبال شود.

8. ثبات در تصمیم گیری، سیاست، قوانین و اهداف: عدم ثبات نشان می دهد، در جامعه تصمیم گیری ها بر مبنای سلایق افراد صورت می گیرد و اختلاف سلیقه موجب می شود که تصمیم گیری ها و سیاست ها موقت و گذرا شگل بگیرد، در نتیجه قوانین و هدف هم متغیر و بی ثبات می گردد. یکی از ویژگی هایی که نشان می دهد، در تصمیم گیری ثبات وجود دارد، بلند نظری در آن است به عبارتی فست فودی عمل نمی کنیم، بلکه برای طولانی مدت برنامه ریزی می کنیم. جامعه زمانی به توسعه می رسد که دارای هدف باشد، زیرا هدف نشان می هد که به کجا می خواهیم برسیم، چگونه برویم و در چه بازه زمانی. نتیجه هدفمندی، هنگام عبور از مسیر دچار سردرگمی نمی شویم.

9. نهاد سیاسی فراگیر و کثرت گرا: یکی از ویژگی های نهادهای سیاسی فراگیر، فر اهم بودن امکان رقابت و بیان نظرات گوناگون توسط گروه های مختلف جامعه است. کشورهایی که دارای یک نظام سیاسی کثرات گرا و باز هستند، در آن ، چشم انداز، تصمیم گیری ها، برنامه ریزی ها، کسب مناصب برای مدیریت و ... بر مبنای شفافیت، رقابت و شایسته سالاری شکل می گیرد و در چنین محیطی است که پیوند تنگاتنگ میان نهادهای مختلف جهت همکاری عمده و فراگیر میسر می شود. در مقابل نظام فراگیر، نظام اندک سالار قرار دارد و در آن نقش مردم و نهادهای مردمی کم رنگ و منافع خصوصی بر منافع عمومی ارجحیت دارد و در آن نمی توان به بهبود عملکرد امید بست.